Burgerschap

Sinds 1 augustus 2021 is er een nieuwe wet burgerschapsonderwijs voor basisscholen en middelbare scholen. Hierin staat dat leerlingen zullen moeten gaan leren over de basiswaarden van een democratische rechtsstaat, zoals Nederland. Niet alleen kennis hierover hebben is belangrijk voor leerlingen, maar ze zullen ook de competenties die hierbij horen gaan ontwikkelen. Ze zullen bijvoorbeeld gaan  leren omgaan met mensen die ergens anders over denken dan zij zelf, leren hoe je een debat moet voeren en ontwikkelen hoe je je eigen mening kan vormen. Eind 2024 zijn er bij de SLO 6 conceptkerndoelen voor burgerschap verschenen:

1. Schoolcultuur
2. Diversiteit
3. Democratische waarden
4. Maatschappelijke betrokkenheid
5. Democratische betrokkenheid
6. Maatschappelijke vraagstukken

Jeelo heeft 12 projecten voor groep 1 t/m 8. Daarin zijn de 6 conceptkerndoelen burgerschap van het SLO compleet verweven. De projecten gaan immers over maatschappelijk relevante onderwerpen. Ook de 21e-eeuwse vaardigheden/competenties zijn in alle projecten verwerkt.

In de 12 projecten komen verschillende maatschappelijke vraagstukken aan de orde, waardoor je aandacht besteedt aan SLO-kerndoel 6 van burgerschap. Doordat je maatschappelijke organisaties betrekt bij elk project creëer je een schoolcultuur voor leren met maatschappelijke organisaties op én buiten school. Dit is meteen SLO-kerndoel 1 van burgerschap. De andere 4 kerndoelen komen ook in alle projecten aan bod, maar vooral binnen de volgende 4 projecten:

• Omgaan met elkaar
• Inrichten van je eigen omgeving
• Leren voor later
• Leren van personen van vroeger

Heb je nu (nog) geen tijd en ruimte om Jeelo wereldoriëntatie in zijn geheel te doen, maar wil je wel burgerschap met Jeelo doen? Dat kan! De 4 genoemde projecten zijn namelijk ondergebracht in een methode voor burgerschap, waarmee je de kerndoelen burgerschap van het SLO compleet afdekt.

Voor een goede spreiding van de burgerschapsdoelen doe je bij voorkeur 2 projecten burgerschap het ene jaar en 2 het jaar daarna. Daardoor doet een leerling binnen zijn basisschoolperiode elk project 4 keer, steeds op zijn eigen niveau en met een steeds grotere scope. Zo leren de leerlingen steeds meer over het maatschappelijk relevante onderwerp en dek je de SLO kerndoelen af.

In de tabel zie je welke burgerschapsdoelen in welk project aan bod komen.

In 2012 sprak de Onderwijsraad in het advies ‘Verder met burgerschap’ al over deugden. Daarin staat onder andere: ‘De grote waarden van onze democratische rechtstaat kunnen het best worden overgedragen door de “kleine deugden” ervan te leren.’

Deugden zijn goede eigenschappen die te maken hebben met de omgang met elkaar en met het ontwikkelen van je persoonlijkheid. Goed leren omgaan met elkaar en talenten ontwikkelen en benutten zijn daarom speerpunten binnen Jeelo. Leerlingen leren beter functioneren in de maatschappij en leren elkaar respecteren, nu en in hun latere leven.

Wat is eerlijk? Kan een leugentje om bestwil nu wel of niet? Wat is moed? En kun je ook te moedig zijn? Hierover praten met de leerlingen blijkt heel waardevol. Jeelo heeft daarvoor 14 deugden in de projecten verwerkt voor groep 1 t/m 8: vriendelijkheid, behulpzaamheid, zelfbeheersing, beleefdheid, eerlijkheid, volhardendheid, netheid, geduld, moed, zorgzaamheid, betrouwbaarheid, bescheidenheid, assertiviteit en verantwoordelijkheid.

De leerlingen praten met elkaar over de deugd en doen vervolgens ervaringen op in rollenspellen en tijdens het samenwerken in de projecten. Door in elk project een deugd centraal te stellen, werk je steeds aan burgerschap.

De deugden zijn verwerkt in de 12 projecten van Jeelo. In de 4 projecten van de methode burgerschap staat er per project en per groep steeds een andere deugd centraal. In de volgende tabel staan die 4 projecten met de deugd en het projectresultaat.

Burgerschap is compleet verweven in het Jeelo-onderwijs, zoals je ook terugziet in de basis van Jeelo: de 3 pijlers. Leerlingen leren binnen maatschappelijk relevante projecten in samenhang met hun directe omgeving op hun eigen niveau. Dat maakt dat leerlingen die Jeelo’en een goede basis ontwikkelen om een steeds belangrijker onderdeel te worden van de maatschappij.

Met de complete Jeelo-methode wereldoriëntatie kun je de kerndoelen burgerschap dus ruim afdekken. Heb je (nog) niet de ruimte of tijd om met de complete methode aan de slag te gaan? Dan hebben we ook de mogelijkheid om alleen de 4 projecten burgerschap af te nemen binnen onze burgerschapsmethode, zodat je de kerndoelen burgerschap gemakkelijk kunt verwerken in je eigen onderwijs.