
Wereldoriëntatie in het basisonderwijs
Wereldoriëntatie is een belangrijk onderdeel van het basisonderwijs in Nederland. Het omvat vakken waarbij leerlingen leren over de wereld om hen heen, zoals aardrijkskunde, geschiedenis, natuur en techniek, maar ook vakken die gaan over maatschappij en burgerschap.
Maar hoe geef je dit veelomvattende vakgebied op een inspirerende en effectieve manier vorm binnen de school?
Met Jeelo! Ontdek hoe je als basisschool met Jeelo invulling kunt geven aan wereldoriëntatie en welke mogelijkheden er zijn om leerlingen écht te laten leren door te ervaren.
Wat is wereldoriëntatie?
Wereldoriëntatie beslaat een breed spectrum van vakken die verband houden met mens en maatschappij, natuur en maatschappij en burgerschap. Denk aan aardrijkskunde, geschiedenis, biologie, kunstzinnige vorming, digitale geletterdheid en techniek. Door deze vakken samenhangend aan te bieden, leren de leerlingen niet alleen feiten, maar leren ze ook verbanden te zien en kritisch na te denken over de wereld.

Thematisch en vakoverstijgend onderwijs – en nóg een stapje verder
Als school heb je een grote mate van vrijheid bij het vormgeven van je curriculum wereldoriëntatie. De kerndoelen en leerlijnen, zoals vastgesteld door het SLO, bieden een kader, maar geven ruimte om je eigen invulling te geven. Hierdoor zijn er in de praktijk grote verschillen tussen traditionele methodes en moderne, geïntegreerde benaderingen.
Een groeiend aantal scholen kiest voor thematisch en vakoverstijgend onderwijs. Deze aanpak benadrukt de samenhang tussen verschillende vakgebieden, waardoor leerlingen leren door verbanden te leggen. In plaats van geïsoleerde lessen over bijvoorbeeld geschiedenis of biologie, worden deze disciplines geïntegreerd in thema’s zoals ‘duurzaamheid’ of ‘de wereld om ons heen’.
Het voordeel hiervan is dat het aansluit bij de natuurlijke nieuwsgierigheid van leerlingen. Door vakken te verbinden krijgen onderwerpen meer context, wat het leren niet alleen effectiever maakt, maar ook leuker. Bovendien stimuleert deze manier van werken samenwerking tussen leerlingen, wat hun sociale en communicatieve vaardigheden bevordert.
Jeelo gaat nóg een stapje verder en onderscheidt zich door alles niet alleen samenhangend, maar ook in projectvorm aan te bieden. Hierdoor werkt de hele school tegelijk naar een einddoel of eindproduct toe, wat nóg meer motiveert om de geboden kennis op te nemen en tot een mooi resultaat te brengen.
Burgerschap en democratie
Sinds augustus 2021 is de wet ‘Verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs’ een feit. Daarmee is de rol van burgerschap binnen het onderwijs nog belangrijker geworden. Burgerschap valt onder wereldoriëntatie en is bij uitstek geschikt om leerlingen kennis en vaardigheden mee te geven die onder andere bijdragen aan het begrijpen van onze democratie en het ontwikkelen van respect voor diversiteit.
Hierdoor is wereldoriëntatie niet alleen gericht op feitenkennis, maar ook op het vormen van betrokken en kritische burgers. Jeelo biedt ook een losse methode burgerschapsonderwijs. Meer informatie over Jeelo burgerschap vind je hier.
Hoe kies je een methode voor wereldoriëntatie?
Als school kun je kiezen uit conventionele methodes met werkboeken, moderne, op samenwerking gerichte methodes en innovatieve methodes als Jeelo.
Bij het kiezen van een methode is het belangrijk om te kijken hoe de methode aansluit bij de visie van de school. Wil je vakken mooi integreren in grote, overkoepelende projecten, zonder al te veel hardcopy materialen? Of past een meer traditionele aanpak beter bij jouw leerlingen, waarbij je de lesstof voornamelijk uit boeken aanbiedt? Het vergelijken van methodes en het uitproberen ervan kan helpen om een weloverwogen keuze te maken.

Wereldoriëntatie: leren voor het leven
Wereldoriëntatie in het basisonderwijs is zo veel meer dan weten ‘waar Madrid ligt’ of ‘hoe een bloem groeit’. Het is een manier om leerlingen kennis te laten maken met de wereld, hen te leren verbanden te leggen en belangrijke waarden mee te geven. Zeker als je kiest voor een samenhangende methode wereldoriëntatie zal het achterliggende doel zijn: leerlingen inspireren en laten leren voor het leven.
Jeelo ondersteunt scholen met een eigentijdse aanpak voor wereldoriëntatie. Jeelo biedt materialen en programma’s die aansluiten bij de nieuwsgierigheid van leerlingen en de behoeften van scholen. Zo creëren we onderwijs dat impact heeft, vandaag én morgen.
Wereldoriëntatie van Jeelo
Jeelo biedt al 15 jaar wereldoriëntatie. Alle traditionele vakken zijn geïntegreerd en worden samenhangend aangeboden.
Aardrijkskunde en topografie in Jeelo
Jeelo heeft de doelen voor het vak Aardrijkskunde verweven in de projecten. Elk project heeft een relatie met de leefomgeving van de leerling, waarbij de scope steeds groter wordt. Daardoor bevat elk project aardrijkskundige eenheden. In de onderbouw gaat het om de nabije leefomgeving, in de bovenbouw wordt de leefomgeving steeds groter. Van straat naar wijk naar dorp, stad en provincie. Van Nederland, Europa naar de wereld.



Geschiedenis en erfgoed in Jeelo
Jeelo heeft ervoor gekozen in elk project stil te staan bij geschiedenis, daar waar dat relevant is. Elk mens, product en maatschappelijk onderwerp heeft immers een geschiedenis. Op deze manier komt geschiedenis regelmatig terug. Leerlingen leren over het verleden en reflecteren erop. Soms is het inspirerend, soms kun je er iets mee verklaren of beter begrijpen en soms is het goed om te weten dat je het juist niet zo moet aanpakken. Ze ervaren dat je die kennis vaak kunt gebruiken in het heden of in de toekomst.



Natuur en milieu in Jeelo
Natuur gaat over plant en dier, maar ook over milieu en over de biologie van de mens. In de projecten ‘Omgaan met natuur’ en ‘Zorgen voor dieren’ staan plant en dier centraal. ‘Beleven van onze planeet’ besteedt aandacht aan natuur en milieu. De biologie van de mens komt terug in ‘Zorgen voor jezelf en anderen’ en ‘Veilig helpen’. In alle projecten is steeds sprake van een steeds groter wordende scope.
Huisdieren
Opvallend in de kerndoelen van het SLO is dat er relatief weinig kerndoelen gaan over huisdieren en hun verzorging. Omdat de omgang met huisdieren een groot maatschappelijk vraagstuk is in Nederland – er zijn meer huisdieren dan mensen en de asielen zitten overvol – besteedt Jeelo hier meer aandacht aan dan de kerndoelen eisen.




Wetenschap en techniek in Jeelo
Jeelo heeft ervoor gekozen in elk project stil te staan bij techniek, daar waar dat relevant is. Nagenoeg elk maatschappelijk onderwerp heeft elementen van techniek. En voor het leveren van bijna elk projectresultaat is techniek nodig. Er wordt ook een relatie gelegd met geschiedenis. Technologische ontwikkelingen komen aan de orde. In het project ‘Maken van je eigen product’ staat techniek centraal. Ook de projecten ‘Beleven van onze planeet’ en ‘Leren voor later’ bevatten veel techniek.


Kunstzinnige oriëntatie; beeldende vorming, muziek en expressie in Jeelo
In de Jeelo-projecten gebruiken we niet alleen taal, maar ook beeld, muziek, spel en beweging om je mee uit te drukken en om te communiceren. Jeelo integreert dit op zo’n manier dat de leerling ervaart dat het zinvol is om dat te gebruiken. Alle projecten bevatten eenheden voor beeldende vorming, muziek en expressie, afgestemd op de inhoud en de doelen van het project. Het projectresultaat bevat vaak veel aspecten van beeldende vorming. Zo komen beeldende vorming en muziek en expressie het gehele schooljaar aan bod. Jeelo is verbonden met veel maatschappelijke organisaties uit de culturele sector die de projecten ondersteunen.



EHBO en preventie in Jeelo
Jeelo heeft ervoor gekozen om EHBO als apart project voor alle groepen aan te bieden: ‘Veilig helpen’. Bij EHBO is namelijk regelmatige herhaling belangrijk. Ook in het vervolgonderwijs zouden kennis en vaardigheden op dit gebied regelmatig herhaald moeten worden.
Ook de onderbouw doet dus EHBO bij Jeelo. Het gaat er in de eerste plaats om dat leerlingen leren niet in paniek te raken, op de juiste manier hulp te halen en het slachtoffer gerust te stellen. Op de tweede plaats staat pas het leren uitvoeren van eenvoudige medische handelingen. Rollenspellen staan hierbij centraal. Het gaat namelijk om het doen. EHBO is in overleg met het Rode Kruis ontwikkeld.


Verkeer en vervoer in Jeelo
Jeelo biedt verkeer als apart project aan: ‘Veilig in het verkeer’. Bij de onderbouw staan spelen en lopen op de stoep en oversteken centraal. In de bovenbouw komt ook fietsen aan bod, zowel behendig fietsen als veilig fietsen.
Er zijn 3 blauwe (kennis)eenheden over de verkeersborden en 3 blauwe (kennis)eenheden over de verkeersregels. Leerlingen kunnen deze eenheden ook los van het project oefenen.
Verkeersexamen
Jeelo sluit aan bij het landelijk verkeersexamen van Veilig Verkeer Nederland. Dit examen wordt vaak lokaal georganiseerd. Als school kun je het ook zelf organiseren. Het examen bestaat uit een theoretisch examen en een praktisch examen op de fiets in de eigen omgeving voor groep 7 of 8.



Leefstijl in Jeelo
Op een prettige manier met elkaar omgaan op school is een voorwaarde voor een goed leerklimaat. Jeelo heeft hier dan ook een heel project over: ‘Omgaan met elkaar’.
Jeelo besteedt meer aandacht aan gezond gedrag op het gebied van voeding en beweging dan de kerndoelen eisen. Daar is bewust voor gekozen. We staan steeds verder van ons voedsel af. Leerlingen weten steeds minder goed waar het voedsel vandaan komt en wat er in al die voorbereide voedingsproducten zit. Bovendien is overgewicht een maatschappelijk probleem. Het project ‘Zorgen voor jezelf en anderen’ besteedt hier aandacht aan. De organisatie gezondeschool.nl heeft Jeelo erkend als duurzame bijdrage aan de gezonde ontwikkeling van kinderen, waardoor je in aanmerking komt voor ‘Vignet Gezonde school’.




Burgerschap in Jeelo
Sinds 1 augustus 2021 is er een nieuwe wet burgerschapsonderwijs voor basisscholen en middelbare scholen. In deze nieuwe wet staat dat leerlingen moeten leren over de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. Het gaat daarbij niet alleen om kennis, maar ook om het ontwikkelen van de competenties die daarbij horen, zoals leren debatteren, omgaan met mensen die anders denken en je eigen mening vormen.
Eind 2024 zijn er 6 conceptkerndoelen voor burgerschap verschenen. In de projecten van Jeelo zijn deze conceptkerndoelen compleet verweven. De projecten gaan immers over maatschappelijk relevante onderwerpen. In de projecten zijn ook 14 deugden verweven. Want volgens de Onderwijsraad kunnen de grote waarden van onze democratische rechtstaat het best worden overgedragen door de “kleine deugden” ervan te leren.
Ter inspiratie zijn er voor 4 van de 12 projecten zodanige voorbeeldarrangementen samengesteld, dat je daarmee de kerndoelen burgerschap van het SLO compleet afdekt. Die voorbeeldarrangementen kun je doen in plaats van de ‘standaardarrangementen’. Lees meer over burgerschap.
Relationele en seksuele vorming in Jeelo
De eenheden over relationele vorming en seksuele vorming zijn bijna allemaal geïntegreerd in de projecten ‘Omgaan met elkaar’ en ‘Zorgen voor jezelf en anderen’.


Digitale geletterdheid, inclusief mediawijsheid in Jeelo
Digitale geletterdheid is veelomvattend. Vaak wordt ermee bedoeld het geheel van ICT-basisvaardigheden, mediawijsheid, informatievaardigheden en computational thinking.
Elk project leent zich ervoor om stil te staan bij digitale geletterdheid. Digitale middelen zijn onmisbaar bij de uitvoering van de projecten van Jeelo. De leerlingen hebben deze vaardigheden nodig om tot een goed projectresultaat te komen. Digitale geletterdheid is zo een rode draad door alle projecten.
Mediawijsheid
In elk project van Jeelo komen een of meerdere van onderstaande doelen van mediawijsheid aan de orde. In het project ‘Omgaan met geld’ wordt extra aandacht besteed aan de eerste 3 doelen.
- Inzicht hebben in medialisering van de samenleving
- Begrijpen hoe media worden gemaakt
- Zien hoe media de werkelijkheid kleuren
- Apparaten, software en toepassingen gebruiken
- Oriënteren binnen mediaomgevingen
- Informatie vinden en verwerken
- Content creëren
- Participeren in sociale netwerken
- Reflecteren op het eigen mediagebruik
- Doelen realiseren met media




Jeelo wereldoriëntatie inclusief 21eeeuwse vaardigheden
Binnen de 12 projecten wereldoriëntatie van Jeelo zijn alle 21e eeuwse vaardigheden gedekt. Op deze pagina vind je daar meer informatie over.
